1. Những tác động Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)

1. Kế hoạch thực hiện Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực RCEP

Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh vừa ký Quyết định số 01/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch thực hiện Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (Hiệp định RCEP). Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp.

Kế hoạch nhằm phân công nhiệm vụ, trách nhiệm cho các cơ quan, tổ chức liên quan, quyết định biện pháp chỉ đạo, điều hành và các biện pháp khác để triển khai thực hiện đầy đủ và có hiệu quả Hiệp định này. Theo đó, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai phổ biến, tuyên truyền về Hiệp định RCEP và các văn bản quy phạm pháp luật được sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc ban hành mới để thực hiện Hiệp định cho các đối tượng liên quan, nhất là các đối tượng có thể chịu tác động.

Cụ thể gồm: cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề, hợp tác xã, cơ quan quản lý cấp Trung ương và địa phương, các thành phần lao động khác thông qua các phương tiện truyền thông, trang thông tin điện tử, các ấn phẩm, tài liệu, các chương trình phát thanh và truyền hình, các lớp tập huấn, hội thảo, đối thoại nhằm nâng cao nhận thức, hiểu biết về nội dung cam kết cũng như các công việc cần triển khai để thực hiện hiệu quả Hiệp định.

Thiết lập đầu mối thông tin về Hiệp định RCEP tại Bộ Công Thương để cung cấp thông tin, hướng dẫn, làm rõ các nội dung cam kết và các vấn đề liên quan đến Hiệp định.

Củng cố mạng lưới, tăng cường năng lực và đẩy mạnh công tác cung cấp thông tin, dự báo về các thị trường xuất, nhập khẩu, thị trường trong nước của các cơ quan Nhà nước có chức năng cung cấp thông tin về thương mại - đầu tư để các doanh nghiệp Việt Nam có thể kịp thời nắm bắt các thông tin, yêu cầu về kỹ thuật, quy định về quản lý xuất nhập khẩu hàng hóa của các nước tham gia Hiệp định, từ đó tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam hoặch định và triển khai chiến lược kinh doanh trong nước và đầu tư ra nước ngoài.

Quyết định yêu cầu các bộ ngành, địa phương xây dựng các chương trình hỗ trợ, nâng cao năng lực cạnh tranh cho các ngành hàng, doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, hợp tác xã, hộ nông dân phù hợp với các cam kết quốc tế; đồng thời, chuẩn bị những giải pháp ứng phó, chính sách hỗ trợ cho những ngành hàng chịu tác động lớn, trực tiếp từ việc thực hiện Hiệp định. Tập trung tái cơ cấu ngành nông nghiệp, chuyển đổi số hóa, áp dụng khoa học kỹ thuật, mô hình sản xuất tiên tiến theo hướng nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo vệ môi trường, truy xuất nguồn gốc, đáp ứng các tiêu chuẩn trong nước và quốc tế.

Đẩy mạnh các chương trình xúc tiến thương mại- đầu tư tại các nước tham gia Hiệp định RCEP nhằm thông tin cho cộng đồng doanh nghiệp các nước về cơ hội và lợi thế môi trường kinh doanh đầu tư của Việt Nam; tiếp tục hoàn thiện cơ chế khuyến khích, thu hút nguồn đầu tư nước ngoài, qua đó phát triển quan hệ thương mại, thu hút nguồn vốn từ các nước thành viên Hiệp định RCEP vào những lĩnh vực trọng điểm; tận dụng công nghệ nguồn, công nghệ hiện đại, thành quả của cuộc Cách mạng công nghệ lần thứ 4 nhằm tháo gỡ những nút thắt có thể gây cản trở một số ngành của Việt Nam trong việc tận dụng Hiệp định này.

Đào tạo kỹ năng chuyên sâu cho doanh nghiệp, nghiên cứu và khai thác thị trường thành viên; có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng toàn cầu, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và kinh doanh bền vững; thúc đẩy kết nối doanh nghiệp trong nước với các doanh nghiệp từ các nước đối tác tham gia Hiệp định RCEP…

Hiệp định RCEP được 10 quốc gia thành viên ASEAN và 5 nước đối tác của ASEAN là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand ký kết vào ngày 15/11/2020 bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 do Việt Nam làm Chủ tịch. Hiệp định sẽ chính thức có hiệu lực sau 60 ngày kể từ thời điểm có ít nhất 6 nước ASEAN và 3 nước đối tác hoàn tất việc phê chuẩn/phê duyệt Hiệp định và nộp lưu chiểu cho Tổng Thư ký ASEAN. Đến ngày 2/11/2021, đã có 6 nước ASEAN (trong đó có Việt Nam) và 4 nước đối tác là Trung Quốc, Nhật Bản, Australia, New Zealand nộp lưu chiểu văn kiện phê duyệt/phê chuẩn Hiệp định RCEP của nước mình cho Tổng Thư ký ASEAN.

2. Hiệp định RCEP sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2022

Tính đến ngày 2/11, Ban thư ký ASEAN đã nhận được văn kiện phê chuẩn/chấp thuận (IOR/A) từ 6 quốc gia thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) gồm Brunei, Campuchia, Lào, Singapore, Thái Lan và Việt Nam, cũng như từ 4 quốc gia ký kết khác gồm Australia, Trung Quốc, Nhật Bản và New Zealand. Theo quy định, thỏa thuận này sẽ tự động có hiệu lực sau 60 ngày kể từ khi đạt được số lượng IOR/A tối thiểu. Điều này có nghĩa là hiệp định RCEP sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 1/1/2022.

Trong một tuyên bố ngày 2/11, Tổng thư ký ASEAN Dato Lim Jock Hoi nhấn mạnh: “Quá trình phê chuẩn khẩn trương của các quốc gia ký kết phản ánh trung thực cam kết mạnh mẽ đối với hệ thống thương mại đa phương công bằng và cởi mở, vì lợi ích của người dân trong khu vực và trên thế giới. Việc thực thi RCEP bắt đầu từ ngày 1/1 năm 2022 sẽ tạo động lực to lớn cho các nỗ lực phục hồi kinh tế hậu đại dịch COVID-19”.

Ban thư ký ASEAN cho biết công tác chuẩn bị của các quốc gia ký kết để RCEP có hiệu lực sẽ tiếp tục được triển khai, tạo cơ sở vững chắc nhằm thực thi đầy đủ và hiệu quả hiệp định này thông qua việc hoàn tất các khía cạnh kỹ thuật và thể chế.

Trong cùng ngày 2/11, New Zealand đã trở thành quốc gia mới nhất phê chuẩn Hiệp định RCEP. Theo chính phủ nước này, RCEP sẽ đem lại những lợi ích kinh tế to lớn cũng như khả năng tiếp cận thị trường mới cho các nhà xuất khẩu và doanh nghiệp New Zealand từ đầu năm tới.

Bộ trưởng Thương mại và Tăng trưởng Xuất khẩu New Zealand Phil Twyford lưu ý, các nước thành viên ASEAN là một phần quan trọng của nền kinh tế toàn cầu. Việc New Zealand và Australia đồng thời phê chuẩn RCEP do ASEAN dẫn dắt thể hiện mối quan hệ bền chặt của hai quốc gia với ASEAN.

Sau khi có hiệu lực đầy đủ, RCEP sẽ là một hiệp định thương mại giữa 15 nền kinh tế trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, nơi sinh sống của gần một phần ba dân số thế giới, chiếm gần một phần ba Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của thế giới./.

3. RCEP tạo động lực mới cho phục hồi kinh tế ở châu Á - Thái Bình Dương

Theo trang tin tức "Bình luận Trung Quốc" (Hong Kong, Trung Quốc), Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) dự kiến sẽ có hiệu lực vào đầu tháng 1/2022. RCEP hứa hẹn sẽ trở thành một trong những vấn đề trọng tâm của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á -Thái Bình Dương (APEC) diễn ra trong tuần này.

Giới quan sát cho rằng sau khi RCEP có hiệu lực, hiệp định này sẽ thúc đẩy sự kết nối giữa các nền kinh tế ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, thúc đẩy tiến trình hội nhập kinh tế khu vực, hợp tác kinh tế thương mại và tăng trưởng kinh tế, tạo động lực mới cho quá trình phục hồi kinh tế khu vực.

* Thúc đẩy hệ thống thương mại đa phương

Ban Thư ký ASEAN, cơ quan lưu chiểu của RCEP, đã thông báo nhận được văn kiện/phê chuẩn RCEP của 6 quốc gia thành viên ASEAN là Brunei, Campuchia, Lào, Singapore, Thái Lan, Việt Nam và 4 quốc gia không phải thành viên ASEAN là Trung Quốc, Nhật Bản, New Zealand và Australia. Hiệp định sẽ bắt đầu có hiệu lực đối với 10 quốc gia nói trên vào ngày 1/1/2022.

RCEP được chính thức ký kết vào ngày 15/11/2020. Hiện có 15 quốc gia thành viên với tổng dân số, khối lượng kinh tế và tổng thương mại chiếm khoảng 30% tổng khối lượng toàn cầu, là khu thương mại tự do lớn nhất thế giới. Trong đó, hầu hết các quốc gia thành viên cũng là thành viên của APEC.

Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi cho rằng việc hoàn thành nhanh chóng quá trình phê duyệt RCEP là sự phản ánh trung thực cam kết của các quốc gia thành viên trong việc thúc đẩy hệ thống thương mại đa phương công bằng, cởi mở và có lợi cho khu vực và thế giới. Mức độ mở cửa cao hơn, thị trường lớn hơn và các chính sách hoàn thiện hơn khi hiệp định có hiệu lực sẽ tạo ra nhiều cơ hội và tiềm năng phát triển mới.

Nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện nghiên cứu các vấn đề quốc tế Singapore Ei Sun OH, cho biết khi chủ nghĩa đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ đang trỗi dậy, RCEP đã cho thế giới thấy những lợi thế của việc chia sẻ thị trường và sự thịnh vượng chung, thổi luồng sinh khí mới vào thương mại tự do và chủ nghĩa đa phương.

Trưởng đoàn đàm phán RCEP của Philippines Allan Gepty, cho biết RCEP đã cung cấp một cơ chế đa phương có lợi cho sự phát triển thương mại. Bằng cách thiết lập các quy tắc và thủ tục rõ ràng và minh bạch, RCEP đã mang lại sự đảm bảo cơ chế trao đổi thương mại giữa các quốc gia thành viên.

* Đẩy nhanh hội nhập kinh tế khu vực

Các nhà quan sát nhìn chung cho rằng, với tư cách là khu thương mại tự do lớn nhất thế giới, sau khi RCEP chính thức có hiệu lực sẽ thúc đẩy sự kết nối giữa các nền kinh tế ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, thúc đẩy tiến trình nhất thể hóa kinh tế khu vực.

Báo cáo của Viện Nghiên cứu Mitsubishi Nhật Bản cho rằng RCEP sẽ không chỉ giúp cắt giảm thuế quan, mà còn thúc đẩy thương mại và đầu tư bằng cách cải thiện khả năng tiếp cận thị trường trong khu vực, mang lại hiệu quả kinh tế như tái cấu trúc chuỗi cung ứng và nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng.

Viện kinh tế quốc tế Peterson của Mỹ ước tính rằng đến năm 2030, RCEP dự kiến sẽ thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu tăng 519 tỷ USD và đóng góp thêm 186 tỷ USD cho thu nhập quốc dân của các nước thành viên.

Bộ trưởng Thương mại và Tăng trưởng Xuất khẩu New Zealand Phil Twyford cho biết, RCEP sẽ mang lại lợi ích kinh tế to lớn cho các doanh nghiệp New Zealand, tạo cơ hội cho các sản phẩm xuất khẩu của New Zealand tham gia vào chuỗi giá trị RCEP, đồng thời việc tiếp cận thị trường nới lỏng hơn cũng sẽ tạo điều kiện thúc đẩy thương mại của New Zealand và đầu tư vào các thị trường như Đông Á và ASEAN…

Trong số các thành viên ngoài ASEAN, Trung Quốc đi đầu trong việc hoàn tất công tác phê chuẩn hiệp định RCEP, đồng thời thể hiện quyết tâm bảo vệ hệ thống thương mại đa phương và tích cực tham gia hội nhập kinh tế khu vực bằng các hành động thiết thực.

Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Bỉnh Nam trước đó đã tuyên bố tại Diễn đàn Kinh tế Quốc tế Hồng Kiều lần thứ 4 rằng trong tương lai, Trung Quốc sẽ thúc đẩy mức độ mở cửa cao hơn với thế giới bên ngoài. Trung Quốc cũng sẽ tích cực thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế khu vực, tạo ra nhiều nhu cầu hơn cho khu vực và thế giới, cung cấp thị trường lớn hơn, nhiều cơ hội hơn; từ đó thúc đẩy toàn cầu hóa kinh tế theo hướng cởi mở, bao dung, bao trùm, cân bằng và cùng có lợi.

* Thúc đẩy phục hồi kinh tế khu vực

Kể từ năm ngoái, đại dịch COVID-19 ở nhiều nước khu vực châu Á - Thái Bình Dương liên tục biến động khiến nền kinh tế đình trệ, thậm chí suy giảm. Nhiều quốc gia nỗ lực mở cửa lại nền kinh tế và coi RCEP là một đảm bảo quan trọng cho sự phục hồi kinh tế của quốc gia và khu vực của họ. Giới quan sát cho rằng việc hiệp định có hiệu lực được kỳ vọng sẽ thúc đẩy nền kinh tế khu vực thoát khỏi ảnh hưởng của dịch bệnh và tạo động lực mới cho sự phục hồi kinh tế ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Philippines Ramon Lopez cho rằng thương mại và đầu tư là những biện pháp quan trọng để thúc đẩy phục hồi kinh tế. Do đó, điều đặc biệt quan trọng là phải thiết lập một khu thương mại tự do ở phạm vi lớn hơn trong khu vực, cung cấp một môi trường ổn định hơn, khả năng dự đoán cao hơn và lòng tin mạnh mẽ hơn cho các nhà đầu tư.

Nhà nghiên cứu Ei Sun OH cho rằng RCEP đặc biệt hữu ích trong việc giảm thuế quan và các hàng rào phi thuế quan cũng như hiện thực hóa thương mại hàng hóa và dịch vụ tự do hơn. Các nước ASEAN đang mong muốn khai thác hơn nữa thị trường khổng lồ của Trung Quốc sau khi RCEP có hiệu lực, tìm kiếm cơ hội kinh doanh và đẩy nhanh sự phục hồi kinh tế của khu vực.

Ông Stephen Jacobi, Giám đốc điều hành Hội đồng Tư vấn Doanh nghiệp APEC, cho rằng việc thúc đẩy tiến trình hội nhập kinh tế khu vực do RCEP đại diện là thúc đẩy hội nhập kinh tế khu vực sâu rộng và phát triển thương mại tự do phù hợp với lợi ích kinh tế của khu vực châu Á - Thái Bình Dương và thế giới, có tác động tích cực đến sự phục hồi của kinh tế khu vực và thế giới sau đại dịch.

4. Doanh nghiệp RCEP được miễn nhiều thuế kể từ ngày 1/1/2022

Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới, đã chính thức có hiệu lực vào ngày 1/1/2022. 3 khía cạnh của RCEP sẽ thúc đẩy phục hồi kinh tế ASEAN sau đại dịchRCEP thực thi từ 1/1/2022: Nhân tố góp phần phục hồi kinh tế. Thông cáo của Bộ Thương mại và Công nghiệp Singapore cho biết, kể từ ngày 1/1, các doanh nghiệp được xóa bỏ nhiều thuế quan đối với khoảng 92% hàng hóa được giao dịch giữa các nước ký kết hiệp định, nhất là các nước đã phê chuẩn RCEP trong năm 2021.

Hiệp định được ký kết vào tháng 11/2020. Các quốc gia đã phê chuẩn hiệp định cho đến nay bao gồm Singapore, Australia, Brunei, Campuchia, Trung Quốc, Nhật Bản, Lào, New Zealand, Thái Lan và Việt Nam. Thỏa thuận sẽ có hiệu lực đối với các nước tham gia khác sau 60 ngày kể từ khi quốc gia đó gửi văn kiện phê chuẩn cho Cơ quan lưu chiểu là Ban Thư ký ASEAN. Các doanh nghiệp cũng sẽ được hưởng lợi từ việc tiếp cận thị trường ưu đãi hơn đối với các sản phẩm cụ thể bao gồm nhiên liệu khoáng, chất dẻo, các sản phẩm hóa học khác, các chế phẩm thực phẩm và đồ uống khác tại một số thị trường RCEP như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Với các quy tắc xuất xứ được thỏa thuận hợp lý và các điều khoản tích hợp khu vực, các doanh nghiệp sẽ có sự linh hoạt hơn trong việc tận dụng các lợi ích tiếp cận thị trường ưu đãi này và có thể tận dụng các chuỗi cung ứng trong khu vực. Các doanh nghiệp cũng có thể được hưởng lợi từ các cam kết nâng cao trên các hiệp định thương mại tự do ASEAN +1 hiện có trong một số lĩnh vực.

Các nhà đầu tư có thể hưởng lợi từ các cam kết cấm các yêu cầu thực hiện và các điều khoản ngăn cản việc nới lỏng các biện pháp trong tương lai. Hiệp định RCEP là một quan hệ đối tác kinh tế hiện đại, toàn diện, chất lượng cao và cùng có lợi, được xây dựng dựa trên các hiệp định song phương hiện có mà ASEAN đã có với các đối tác thương mại tự do.

Đây là thỏa thuận thương mại tự do lớn nhất cho đến nay, bao gồm khoảng 30% tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu và 30% dân số thế giới. Thỏa thuận bao gồm 20 chương, bao gồm cả các lĩnh vực mới như sở hữu trí tuệ, chính sách cạnh tranh và thương mại điện tử. Việc Hiệp định RCEP có hiệu lực khoảng một năm sau khi được ký kết, là minh chứng cho quyết tâm và cam kết của khu vực trong việc hội nhập kinh tế sâu rộng trong bối cảnh khó khăn. Tất cả các bên còn lại của hiệp định sẽ nhanh chóng phê chuẩn RCEP để toàn bộ tiềm năng của thỏa thuận có thể được hiện thực hóa sớm nhất có thể.

5. RCEP với doanh nghiệp vừa và nhỏ: Tác động ngắn hạn, lợi ích rõ ràng

RCEP là hiệp định đa phương đầu tiên bao gồm Trung Quốc, và là FTA đầu tiên giữa Trung Quốc và Nhật Bản cũng như Nhật Bản và Hàn Quốc. Cùng với đó, 15 nước tham gia RCEP chiếm tổng dân số gần 2,3 tỷ người (30,2% dân số thế giới), với tổng GDP là 28,5 nghìn tỷ USD vào năm 2020 (33,6% GDP thế giới).

Khối lượng thương mại RCEP đạt trên 10,7 nghìn tỷ USD, tương đương 30,3% thương mại toàn cầu, vào năm 2020. RCEP được thiết kế để xóa bỏ thuế quan đối với 91% hàng hóa và tiêu chuẩn hóa các quy tắc về đầu tư, sở hữu trí tuệ và thương mại điện tử cùng với các hoạt động thương mại khác. Hiệp định nhằm mục đích tạo ra một thị trường tích hợp với 15 quốc gia, giúp các sản phẩm và dịch vụ từ mỗi quốc gia này dễ dàng hơn trong khu vực này.

Bộ Thương mại Thái Lan ước tính, nước này có 39.366 mặt hàng sẽ được hưởng lợi từ việc giảm thuế (Hàn Quốc có 11.104 mặt hàng, Nhật Bản 8.216 mặt hàng, Trung Quốc 7.491 mặt hàng, New Zealand 6.866 mặt hàng và Úc 5.689 mặt hàng). Thái Lan có 29.891 mặt hàng sẽ được hưởng mức thuế bằng 0 ngay sau khi hiệp định được thực thi. Phần còn lại dự kiến sẽ giảm dần thuế quan về 0 trong vòng 10-20 năm tới.

Lợi ích rõ ràng?

Vụ trưởng Vụ Đàm phán thương mại thuộc Bộ Thương mại Thái Lan - Auramon Supthaweethum - cho biết, lợi ích rõ ràng từ hiệp định đối với Thái Lan là xuất khẩu, chủ yếu liên quan đến cam kết từ Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc về việc giảm hoặc bãi bỏ việc thu thuế quan đối với các lô hàng Thái Lan bổ sung thay cho các lô hàng đã được cung cấp theo các FTA. Trung Quốc dự kiến sẽ mở cửa thị trường cho 653 mặt hàng của Thái Lan sau khi cam kết ban đầu với 33 mặt hàng, chẳng hạn như hạt tiêu, chế biến dứa, nước dừa, máy thu TV, styrene, phụ tùng ô tô và giấy.

Hàn Quốc cam kết giảm thuế hải quan đối với trái cây tươi, khô và đông lạnh từ Thái Lan, chẳng hạn như măng cụt và sầu riêng, từ mức hiện tại 8-45% xuống 0% trong vòng 10-15 năm, nước ép dứa từ 50% xuống 0% trong 10 năm và sản phẩm thủy sản từ 10-35% về 0% trong vòng 15 năm. Nhật Bản cam kết giảm thuế hải quan đối với các loại rau gia vị như cà chua, đậu, măng tây và bột tỏi từ 9-17% xuống 0% trong vòng 16 năm, dứa đông lạnh từ 23,8% xuống 0% trong vòng 16 năm, và cà phê rang từ 12% xuống 0% trong vòng 16 năm.

Trung Quốc dự kiến sẽ giảm thuế đối với dứa có hương liệu, nước ép dứa, nước dừa và cao su tổng hợp từ 7,5-15% xuống 0% trong vòng 20 năm, phụ tùng ô tô (thiết bị điện chiếu sáng hoặc tín hiệu và bộ điều chỉnh kính chắn gió), dây và cáp để đi dây, dây nịt sử dụng trên ô tô từ 10% đến 0% trong vòng 10 năm. RCEP cũng cung cấp nhiều khuyến khích hơn cho các doanh nghiệp tìm nguồn nguyên liệu từ trong khối, cho phép tính đầu vào từ các thành viên RCEP là hàm lượng giá trị khu vực khi được sản xuất tại một quốc gia thành viên RCEP. Điều này làm tăng cơ hội được chấp nhận theo quy tắc xuất xứ và mở rộng thương mại và đầu tư trong khu vực.

Các cơ hội cho thương mại dịch vụ và đầu tư vì các quy định của RCEP đã giảm bớt hoặc loại bỏ các biện pháp cản trở đầu tư trong lĩnh vực dịch vụ và phi dịch vụ, bao gồm thủ tục xin giấy phép và kiểm tra năng lực của các nhà cung cấp dịch vụ. Bộ Thương mại Thái Lan cho biết, việc tăng cường tính minh bạch và cắt giảm các quy định đầu tư không cần thiết sẽ cho phép các nhà đầu tư Thái Lan thành lập và đầu tư vào các nước thành viên nhanh chóng hơn. Các doanh nghiệp có cơ hội tốt hơn để đầu tư vào các lĩnh vực như xây dựng; các doanh nghiệp liên quan đến sức khỏe, phim ảnh và giải trí; kỹ thuật chỉnh sửa video và âm thanh; sản xuất phim hoạt hình; và bán lẻ. RCEP cũng có thể thu hút đầu tư nước ngoài vào Thái Lan trong các lĩnh vực đòi hỏi công nghệ mới và đổi mới, giúp nước này phát triển các ngành công nghiệp phù hợp với chính sách của chính phủ, chẳng hạn như R&D, bảo vệ môi trường, ICT, giáo dục và bảo trì các bộ phận của máy bay.

Tác động của doanh nghiệp nhỏ và vừa?

Trung tâm Nghiên cứu thương mại quốc tế tại Phòng Thương mại Thái Lan, cảnh báo rằng, một khi RCEP có hiệu lực, Thái Lan có khả năng bị tràn ngập bởi các sản phẩm giá rẻ từ các nước thành viên, gây hại cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME ) và nông dân. Do đó, nhập siêu của Thái Lan sẽ tăng lên, đặc biệt là với Trung Quốc. Theo quan điểm này, mạng lưới đường sắt cao tốc Lào - Trung, bắt đầu hoạt động vào đầu tháng 12/2021 sẽ là nhân tố quan trọng thúc đẩy thâm hụt thương mại gia tăng dựa trên các sản phẩm rẻ hơn của Trung Quốc, đặc biệt là hàng nông sản như trái cây và rau quả.

Thương mại này có khả năng ảnh hưởng đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ và nông dân. Trung Quốc dự kiến sẽ sử dụng Viêng Chăn làm trung tâm phân phối và thương mại các sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp sang Campuchia, Lào, Myanmar, Việt Nam và Thái Lan. Một số doanh nghiệp Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào các đặc khu kinh tế xung quanh Viêng Chăn và dự kiến sẽ sử dụng các cảng của Việt Nam làm cửa ngõ xuất khẩu.

RCEP dường như ưu tiên thương mại và đầu tư giữa Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc hơn và các doanh nghiệp từ các nước này sẽ tăng cường đầu tư vào ASEAN vào năm 2022. Trong 10 năm qua, các thị trường chính của Thái Lan trong RCEP là Trung Quốc, Nhật Bản và Việt Nam, chiếm hơn 50% kim ngạch xuất khẩu, trong khi 60% nhập khẩu của Thái Lan đến từ Trung Quốc, Nhật Bản và Malaysia. Năm 2021, xuất khẩu của Thái Lan sang các thành viên RCEP là 144 tỷ USD và nhập khẩu là 170 tỷ USD, dẫn đến thâm hụt thương mại 25,5 tỷ USD.

Thương mại điện tử được kỳ vọng sẽ mở rộng, ngay cả khi một số nước ASEAN như Thái Lan vẫn đang trong giai đoạn đầu của lĩnh vực này. Ví dụ, Thái Lan vẫn thiếu các quy tắc và biện pháp để kiểm soát tiêu chuẩn sản phẩm. Điều này sẽ khiến Thái Lan thâm hụt thương mại cao hơn với Trung Quốc, vì hầu hết các sản phẩm bán trực tuyến đều thuộc về Trung Quốc.

Chính phủ Thái Lan cần nhanh chóng thông qua luật để kiểm soát các tiêu chuẩn sản phẩm được bán trực tuyến và điều chỉnh các nền tảng trực tuyến bán các sản phẩm không đạt tiêu chuẩn. Chính phủ Thái Lan và khu vực tư nhân cần tăng tốc kết nối dịch vụ hậu cần với các doanh nghiệp Trung Quốc và Lào để tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu của Thái Lan sang Trung Quốc. Chính quyền Thái Lan nên xem xét lại các cuộc đàm phán để thuê toàn bộ tàu chở hàng trên tuyến đường sắt cao tốc Lào - Trung để tăng xuất khẩu trái cây của Thái Lan sang Trung Quốc.