I. Các hoạt động phục vụ thuận lợi hóa thương mại tình hình trong nước

1. Tuân thủ nghiêm quy định để tránh ảnh hưởng xuất khẩu sang EU

Theo các chuyên gia, doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định để tránh ảnh hưởng xuất khẩu sang EU bởi đây là thị trường đòi hỏi rất khắt khe về chất lượng. EU là thị trường có nhu cầu lớn lượng nông sản nhập khẩu, nhưng đòi hỏi rất khắt khe về chất lượng và quy định nghiêm ngặt về mức dư lượng tối đa cho phép của thuốc bảo vệ thực vật.

 Đặc biệt, mới đây Ủy ban châu Âu (EC) đã đề xuất dự thảo luật nhằm ngăn chặn việc nhập khẩu các mặt hàng có liên quan đến nạn phá rừng. Nếu các doanh nghiệp xuất khẩu vào EU không tuân thủ theo các quy định thì rất dễ bị cấm xuất khẩu, thậm chí có thể nâng mức kiểm tra, giám sát và ảnh hưởng đến việc xuất khẩu vào thị trường này.

Theo Tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam cho biết, từ khi có Hiệp định Thương mại tự do Liên minh châu Âu -Việt Nam (EVFTA) nên rau quả Việt Nam có giá cạnh tranh hơn so với các nước chưa có Hiệp định thương mại. Nhưng đổi lại hàng hóa phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của thị trường EU; trong đó, đặc biệt có quy định về hàm lượng hóa chất tồn dư trong sản phẩm.

“EU áp dụng rất nghiêm ngặt quy định này. Doanh nghiệp muốn xuất khẩu đi EU thì phải đạt chứng chỉ, trình độ sản xuất theo GlobalGAP. Nếu không đạt trình độ sản xuất theo tiêu chuẩn này thì không thể xuất khẩu sang EU”, chuyên gia nhấn mạnh. EU là thị trường không phải mở cửa cho từng sản phẩm. Việt Nam có thể xuất khẩu vào thị trường này, nhưng yêu cầu phải đảm bảo chất lượng. Nếu doanh nghiệp sản xuất không đảm bảo chất lượng sẽ thiệt hại rất nặng nếu bị phát hiện vi phạm. Họ kiểm tra không chỉ tại cảng khi nhập hàng mà còn kiểm tra cả khi hàng đã được bày bán, tiêu thụ.

Mới đây, EU đã ban hành Quy định số 2021/1900, sửa đổi Quy định (EU) 2019/1793 về việc áp dụng tạm thời các biện pháp kiểm soát chính thức và khẩn cấp một số thực phẩm được nhập khẩu vào EU. Theo đó, đối với Việt Nam, tần suất kiểm tra thuốc bảo vệ thực vật với các loại rau thơm và hoa quả gồm: rau mùi là 50%, húng quế 50%, bạc hà 50%, rau mùi tây 50%, đậu bắp từ 50%, hạt tiêu 50% và thanh long 10%. Quy định này dự kiến được áp dụng từ ngày 23/11 tới.

Theo chuyên gia, mặt hàng rau thường sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật. Chính vì một số mẫu, lô hàng trước đây bị kiểm tra còn tồn dư lượng nên EU tăng tần suất kiểm tra. Doanh nghiệp nếu vi phạm nhiều lần, EU có thể tăng tần suất kiểm tra, thậm chí cấm xuất khẩu vào thị trường. Ngoài ra, EU còn tiến hành hậu kiểm nên dù hàng hóa đang được tiêu thụ, bày bán tại siêu thị, cửa hàng nếu không đạt chất lượng vẫn bị thu hồi, kể cả hàng hóa còn trong kho.

"Khi kiểm tra hàng hóa nhập khẩu chỉ kiểm tra xác suất 10, 20 hay 50% nên vẫn còn tỷ lệ hàng hóa chưa kiểm tra. Nếu họ kiểm tra lại và phát hiện tình trạng vi phạm sẽ bị cảnh báo, thu hồi. Do đó, doanh nghiệp cần có quy trình sản xuất tốt để đảm bảo sự đồng đều của sản phẩm". Dẫn chứng về vấn đề này, chuyên gia cho hay, vừa qua có một doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam bị Tây Ban Nha từ chối nhập khẩu tại cửa khẩu. Trong trường hợp doanh nghiệp bị trả hàng ngay tại cảng thị thiệt hại nhỏ, nhưng nếu bị phát hiện vi phạm khi được bày bán thì doanh nghiệp có thể mất luôn khách hàng bởi kéo theo doanh nghiệp nhập khẩu cũng bị thiệt hại.

Theo đại diện Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, khi bị cảnh báo như vậy thì không chỉ các doanh nghiệp hồ tiêu Việt Nam ảnh hưởng mà cả hàng hóa Việt Nam khi xuất khẩu vào EU cũng bị ảnh hưởng rất lớn. Đây là một trong những thị trường tiêu thụ hồ tiêu lớn của Việt Nam với lượng nhập khẩu chiếm 23% mỗi năm. “Việc EU tăng tần suất kiểm tra thực tế đối với hồ tiêu lên 50% sẽ khiến việc xuất khẩu vào EU ngày càng khó khăn trước sự cạnh tranh của các nước”, đại diện Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam cho hay.

Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam cho biết, trong quá trình sản xuất hồ tiêu do sâu bệnh gây hại nên người nông dân sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật để phòng chống. Tuy nhiên, một số nông dân dùng loại thuốc kém chất lượng, thuốc bị cấm, sử dụng không đúng cách hoặc chưa đủ thời gian cách ly nên dẫn tới tồn dư thuốc bảo vệ thực vật trong hồ tiêu.

Một nguyên nhân khác có thể bị nhiễm chéo trong quá trình sản xuất và lưu trữ của người nông dân. Do đó, doanh nghiệp phải liên kết sản xuất với người nông dân theo quy trình canh tác bền vững như: tập huấn kỹ thuật, quy trình canh tác thông quan nhật ký nông hộ... để đảm bảo nguyên liệu đầu ra đáp ứng được yêu cầu của thị trường. Đối với doanh nghiệp thu mua trực tiếp từ các đại lý, thương lái cũng cần có thông tin rõ ràng về nguồn gốc sản phẩm từ người bán và khi xuất khẩu doanh nghiệp phải nắm rõ quy định của các thị trường về mức dư lượng tối đa cho phép của thuốc bảo vệ thực vật (MRLs).

“Để tránh được tình trạng vi phạm, các doanh nghiệp phải làm tốt hơn nữa khâu kiểm nghiệm sản phẩm khi xuất khẩu cũng như tăng cường liên kết sản xuất để tạo ra vùng nguyên liệu sạch và an toàn”, đại diện Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam cho hay. Theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, EU là thị trường cao cấp, yêu cầu chất lượng rất cao, quy định về MRLs ngày càng siết chặt. Do vậy, để tránh bị thiệt hại các doanh nghiệp xuất khẩu cần nắm rõ quy định MRLs trước khi xuất khẩu vào thị trường này.

Ngoài yêu cầu về chất lượng sản phẩm, khách hàng EU ngày càng quan tâm hơn đến đóng góp của doanh nghiệp vào sự phát triển cộng đồng và môi trường. Do đó, liên kết phát triển bền vững sẽ là hướng đi lâu dài cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Điển hình như việc EC đề xuất dự thảo luật nhằm ngăn chặn việc nhập khẩu các mặt hàng có liên quan đến nạn phá rừng. Theo dự thảo luật này, các công ty phải chứng minh chuỗi cung ứng toàn cầu của họ không góp phần vào việc tàn phá rừng. Bản thân doanh nghiệp, nhà sản xuất phải tuân thủ đúng quy định của thị trường nhập khẩu. Khi sản xuất theo GlobalGAP cũng cần chú ý các hoạt chất bảo vệ thực vật mà EU cấm hoặc hạn chế. Vì GlobalGAP cho thị trường khác thì có các hoạt chất được phép, nhưng sang thị trường EU lại không được phép. Với thị trường EU, họ đã cấm cái gì thì phải tuân thủ một cách nghiêm ngặt./.

2. Từ ngày 23/11/2021, rau quả xuất khẩu vào EU cần phải thực hiện theo quy định mới

Uỷ ban châu Âu vừa đăng công báo Quy định số 2021/1900 về việc áp dụng tạm thời các biện pháp kiểm soát chính thức và khẩn cấp một số thực phẩm được nhập khẩu vào EU.

Bộ Công Thương cho biết, Uỷ ban châu Âu vừa đăng công báo Quy định số 2021/1900, ban hành ngày 27/10/2021, sửa đổi Quy định (EU) 2019/1793 về việc áp dụng tạm thời các biện pháp kiểm soát chính thức và khẩn cấp một số thực phẩm được nhập khẩu vào EU.

Do đó, đối với Việt Nam, tần suất kiểm tra thuốc bảo vệ thực vật với các loại rau thơm và hoa quả gồm rau mùi là 50%, húng quế 50%, bạc hà 50%, rau mùi tây 50%, đậu bắp từ 50%, hạt tiêu 50% và thanh long 10% tại link eur-lex.europa.eu. Quy định này dự kiến được áp dụng từ ngày 23/11 tới.

Định kỳ cứ 6 tháng một lần, Ủy ban châu Âu sẽ xem xét các danh sách thực phẩm và thức ăn chăn nuôi không có nguồn gốc động vật từ một số nước thứ ba chịu sự tăng cường tạm thời của biện pháp kiểm soát chính thức tại các chốt kiểm soát biên giới để đảm bảo an toàn thực phẩm.

Theo Bộ Công Thương, thời gian qua, xuất khẩu rau quả Việt Nam sang EU có nhiều tiến triển tích cực, tăng trưởng bình quân hàng năm gần 20%. Tính riêng 8 tháng năm 2021, kim ngạch xuất khẩu rau củ quả, trái cây của Việt Nam sang EU đạt 88,5 triệu USD.

Các sản phẩm nhập khẩu từ Việt Nam gồm xoài, chanh leo, nhãn, vải, măng cụt, mít, ổi, rau gia vị, khoai lang… Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam vào EU hiện nay mới chỉ đạt khoảng 150 triệu USD, tương đương 0,36% lượng nhập khẩu của EU bởi việc xuất khẩu rau quả sang thị trường này vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức./.

3. Điều chỉnh thuế suất thuế xuất khẩu một số nhóm mặt hàng

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 101/2021/NĐ-CP điều chỉnh mức thuế suất thuế xuất khẩu, mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với một số nhóm mặt hàng.

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 101/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2016/NĐ-CP, Nghị định số 57/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2016/NĐ-CP về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan và Nghị định số 125/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2016/NĐ-CP.

Theo đó, điều chỉnh mức thuế suất thuế xuất khẩu, mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với một số nhóm mặt hàng quy định tại Phụ lục I - Biểu thuế xuất khẩu theo Danh mục mặt hàng chịu thuế và Phụ lục II - Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi theo Danh mục mặt hàng chịu thuế quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị định số 57/2020/NĐ-CP. Cụ thể, thuế xuất khẩu đối với các loại cát tự nhiên, đã hoặc chưa nhuộm màu, trừ cát chứa kim loại thuộc Chương 26 (mã hàng 25.05) sẽ được điều chỉnh từ 0% lên 10% và 30% (tùy loại).

Đá hoa (marble), đá travertine, ecaussine và đá vôi khác để làm tượng đài hoặc đá xây dựng có trọng lượng riêng biểu kiến từ 2,5 trở lên và thạch cao tuyết hoa, đã hoặc chưa đẽo thô hoặc mới chỉ cắt, bằng cưa hay bằng cách khác, thành các khối hoặc tấm hình chữ nhật (kể cả hình vuông) (mã hàng 25.15); đá granit, đá pocfia, bazan, đá cát kết (sa thạch) và đá khác để làm tượng đài hay đá xây dựng, đã hoặc chưa đẽo thô hay mới chỉ cắt bằng cưa hoặc cách khác, thành khối hoặc tấm hình chữ nhật (kể cả hình vuông) (mã hàng 25.16) hiện có mức thuế là 0%, 2%, 3% sẽ được điều chỉnh tăng lên thành 17% - 30% theo lộ trình đến năm 2024.

Đồ trang sức và các bộ phận của đồ trang sức, bằng kim loại quý hoặc kim loại được dát phủ kim loại quý (mã hàng 71.13) có thuế suất 25%; 30% sẽ được điều chỉnh giảm xuống còn 0% và 1%.

Thuế suất đối với đồ kỹ nghệ vàng hoặc bạc và các bộ phận của đồ kỹ nghệ vàng bạc, bằng kim loại quý hoặc kim loại dát phủ kim loại quý (mã hàng 71.14); các sản phẩm khác bằng kim loại quý hoặc kim loại dát phủ kim loại quý (mã hàng 71.15) cũng sẽ được điều chỉnh giảm từ 30% xuống còn 0% và 1%. Chì chưa gia công (mã hàng 78.01) sẽ có mức thuế suất thuế xuất khẩu mới là 15% thay vì 0% như quy định tại Nghị định 57/2020/NĐ-CP.

Nghị định 101/2021/NĐ-CP có hiệu lực thi hành từ ngày 30/12/2021./.

4. Nhập cuộc thương mại xuyên biên giới cùng sản phẩm lợi thế

Muốn đẩy mạnh xuất khẩu xuyên biên giới, doanh nghiệp cần phải hiểu biết về thị trường nước nhập khẩu và tập trung vào những sản phẩm là lợi thế của Việt Nam. Sau 2 năm với 4 lần dịch COVID-19 bùng phát, thương mại điện tử xuyên biên giới được ví như giải pháp hữu hiệu giúp doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu, tránh đứt gãy nguồn cung trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Trên thực tế, xuất khẩu qua thương mại điện tử xuyên biên giới có rất nhiều hình thức và tại mỗi thị trường lại có những yêu cầu khác nhau về tính năng sản phẩm. Do vậy, doanh nghiệp nên nâng chất cho sản phẩm và tập trung vào các mặt hàng lợi thế của Việt Nam để đẩy mạnh xuất khẩu.

Kênh xuất khẩu khả quan

Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin và Công nghệ số thuộc Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho hay: Đến thời điểm này, Việt Nam là quốc gia có tốc độ phát triển thương mại điện tử khá nhanh trong khu vực. Với doanh thu thương mại điện tử kinh doanh trực tiếp đến người tiêu dùng toàn cầu năm 2023 dự kiến đạt 2.883 tỷ USD, thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ là kênh vô cùng hiệu quả cho doanh nghiệp mở rộng thị trường, nhất là với hàng Việt.

Chính vì vậy, trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp, việc xuất khẩu theo phương thức truyền thống còn đang gặp khó khăn thì ứng dụng thương mại điện tử để thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam ra thị trường thế giới thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới là một kênh rất phù hợp.

Thời gian qua, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã hợp tác chặt chẽ với các đối tác như: Amazone, Alibaba để thực hiện các chương trình hỗ trợ đào tạo, tập huấn cho các doanh nghiệp nhận thức về thương mại điện tử, phương thức đưa hàng hóa lên sàn thương mại điện tử, logistics thương mại điện tử.

Để có thể vận hành luồng hàng thương mại điện tử xuyên biên giới, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã hợp tác với các sàn thương mại điện tử trong nước như Vỏ Sò và đã xuất khẩu thành công vải thiều Bắc Giang trong niên vụ 2021sang thị trường nước ngoài có nhiều tiêu chuẩn khắt khe như châu Âu. Mặc dù đây là thí điểm nhưng tiềm năng của phương thức này rất tốt và sắp tới đây Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ tiếp tục mở rộng ứng dụng nền tảng của Việt Nam do Việt Nam xây dựng.

Là một trong những hợp tác xã nhanh nhạy trong việc bán hàng qua các trang thương mại điện tử như Shopee, Voso, Lazada…mới đây, Hợp tác xã Nông nghiệp sản xuất và Thương mại Sáu Nhung, tỉnh Kon Tum đã đưa sản phẩm chế biến từ cà phê, trái cây lên sàn Alibaba.com để tiếp cận khách hàng trong và ngoài nước. Giám đốc Hợp tác xã chia sẻ: Điều kiện thuận lợi khi đưa sản phẩm lên sàn Alibaba.com bởi đây là trang thương mại điện tử có dịch sang tiếng Việt nên hợp tác xã dễ nắm bắt thông tin, không phải tốn thêm chi phí thuê người dịch.

Hơn nữa, thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới, hợp tác xã dễ dàng tìm được đầu ra cho sản phẩm tới các thị trường tiềm năng, nhất là trong bối cảnh hoạt động xuất khẩu trực tiếp đang khó khăn. Cùng quan điểm này, Phó Giám đốc Hợp tác xã Kiên Thuận, tỉnh Yên Bái cho hay: Thời điểm trước, 70% doanh thu của hợp tác xã là bán ở trong nước, phần còn lại mới đến từ xuất khẩu. Thế nhưng, sau khi gia nhập Alibaba.com, sàn thương mại điện tử này đã giúp doanh thu xuất khẩu của hợp tác xã tăng lên đến 80% và đã có lượng khách hàng tương đối ổn định.

Nắm bắt cơ hội

Nhận định từ các chuyên gia cho thấy, đến nay, thương mại điện tử xuyên biên giới không chỉ dừng lại ở doanh nghiệp mà cũng mở ra cánh cửa cho các hợp tác xã tìm đến với sàn thương mại trực tuyến.

Đi liền với việc mở rộng thị trường nhanh chóng, thương mại điện tử xuyên biên giới đã góp phần nâng cao giá trị sản phẩm cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, nhất là các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, nông lâm thủy hải sản, may mặc và dệt may, nông sản…Chia sẻ từ Hiệp Hội Thương mại điện tử Việt Nam (Vecom), hiện tại có đến gần 50% doanh nghiệp sẵn sàng mua hàng thông qua các trang thương mại điện tử xuyên quốc gia.

Thế nhưng, chỉ có 22% doanh nghiệp thực sự bán hàng và 8% doanh nghiệp thực sự đầu tư bán hàng tại đây; số còn lại chỉ tham gia mở gian hàng. Vì vậy, nếu biết cách nắm bắt, bán hàng qua các trang thương mại điện tử xuyên quốc gia chính là cơ hội tiềm năng cho các doanh nghiệp, hợp tác xã. Và thị trường bán hàng thông qua các trang thương mại xuyên biên giới vẫn còn nhiều dư địa cho các doanh nghiệp cũng như hợp tác xã.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia cơ hội bao giờ cũng đi kèm thách thức. Đó là những khó khăn trong vận chuyển, bảo quản, thông quan hàng hóa, hiểu biết về thủ tục xuất nhập khẩu... Đây chính là những vấn đề mà các doanh nghiệp, hợp tác xã cần phải tìm hiểu, nắm bắt, thực hành thành thạo.

Để tận dụng lợi thế về bán hàng trên các trang thương mại điện tử, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho rằng, trước mắt, các địa phương xem xét các hợp tác xã đáp ứng được yêu cầu về nhân lực, công nghệ thông tin, khả năng về chất lượng, số lượng hàng hóa tới đâu, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam sẽ hỗ trợ đào tạo các hợp tác xã này một cách chuyên nghiệp, sau đó sẽ từng bước nhân rộng trên cả nước.

Đưa ra lời khuyên cho các doanh nghiệp, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế (Bộ Công Thương) nhấn mạnh: Muốn đẩy mạnh xuất khẩu xuyên biên giới, doanh nghiệp cần phải hiểu biết về thị trường nước nhập khẩu, một sản phẩm có thể bán rất tốt ở thị trường này, nhưng sẽ không thể bán được ở thị trường khác do tính chất của sản phẩm và đặc tính tiêu dùng của thị trường. Do vậy, nên tập trung vào những sản phẩm là lợi thế của Việt Nam để đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm đó.

Bên cạnh việc tìm hiểu các quy định về chất lượng, tiêu chuẩn hàng hoá cũng như các quy định liên quan tới nhập khẩu của thị trường nước nhập khẩu, doanh nghiệp phải đảm bảo hàng hóa đạt tiêu chuẩn chất lượng và các chứng từ, chứng nhận phù hợp với các yêu cầu của thị trường nhập khẩu, quy định về pháp lý trước khi đưa sản phẩm vào thị trường đó.

Đặc biệt, doanh nghiệp nên nắm rõ được quy trình vận hành logistics trong thương mại điện tử xuyên biên giới, cách thức bảo quản hàng hóa hiệu quả và tính toán được phương án logistics tối ưu nhất, chi phí thấp nhất để hàng hóa có giá bán cạnh tranh nhất khi phân phối trên thương mại điện tử tại thị trường nhập khẩu./.

5. Một số quy định của Việt Nam vượt cả cam kết CPTPP

Ngày 10/11, tại Hà Nội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam phối hợp với Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, Đại sứ quán Australia tổ chức hội thảo “Hoạt động Xây dựng Pháp luật thực thi CPTPP-Đánh giá hiệu quả thực hiện và Hàm ý chính sách”.

Phó Chủ tịch VCCI cho rằng việc đánh giá quá trình thực hiện các hoạt động xây dựng pháp luật để thực thi Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), từ đó nhận diện những nguyên nhân thành công và bất cập có ý nghĩa rất quan trọng.

Đây là cơ sở để Việt Nam rút ra những bài học kinh nghiệm trực tiếp cho giai đoạn tiếp theo của quá trình thực thi các cam kết có lộ trình dài hơn, có nội dung thử thách hơn của CPTPP. Mặt khác, những hàm ý chính sách từ đây có thể là kim chỉ nam hữu dụng cho các hoạt động XDPL thực thi các FTA thế hệ mới, tiêu chuẩn cao trong thời gian tới.

Đến nay, CPTPP có hiệu lực với Việt Nam được gần 3 năm. Là một FTA thế hệ mới, tiêu chuẩn cao đầu tiên mà Việt Nam từng tham gia, CPTPP có tác động trực tiếp tới nhiều chế định pháp luật nội địa của Việt Nam. Do đó, cần khẩn trương bổ sung, xây dựng mới các quy định pháp luật nội địa nhằm bảo đảm tương thích với cam kết là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong quá trình thực thi Hiệp định này.

Theo ông Charles Thursby-Pelham, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán Australia tại Việt Nam, việc rà soát toàn diện các hoạt động xây dựng pháp luật thực thi CPTPP này là nguồn thông tin hữu ích cho các cơ quan Nhà nước, VCCI, các hiệp hội và mỗi doanh nghiệp khi đánh giá về những lợi ích từ Hiệp định này. Việc rà soát có ý nghĩa cho các bước tiếp theo trong quá trình thực thi CPTPP nói riêng và các FTA nói chung trong thời gian tới”.

Chia sẻ về việc rà soát hoạt động xây dựng pháp luật, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) cho biết tổng hợp của VCCI cho thấy, có tổng cộng 7 luật, 6 nghị định và 6 thông tư được sửa đổi hoặc xây dựng mới để đáp ứng yêu cầu thực thi CPTPP...Về tính tương thích, phần lớn các quy định trong các VBQPPL này đều tương thích với cam kết CPTPP. Thậm chí, một số quy định có nội dung vượt chuẩn cam kết, thực hiện ở mức cao hơn so với yêu cầu hoặc với lộ trình sớm hơn (chủ yếu liên quan tới quy trình đấu thầu gói thầu CPTPP).

Tất cả các văn bản này đều bảo đảm hiệu lực thực thi từ 14/1/2019 theo đúng cam kết CPTPP, bằng nhiều cách thức khác nhau như hồi tố thời điểm hiệu lực, ban hành văn bản hướng dẫn thực thi tạm thời.

Theo đó, hoạt động rà soát tính tương thích với cam kết FTA và lập kế hoạch xây dựng pháp luật thực thi cam kết cần đươc thực hiện một cách bao trùm hơn, có tính liên ngành, minh bạch và tham vấn đầy đủ với các đối tượng liên quan. Việc soạn thảo nội dung văn bản pháp luật liên quan cần được thực hiện càng sớm càng tốt, thậm chí từ khi văn kiện FTA được ký kết chính thức mà không chờ tới khi phê chuẩn.

Cơ quan soạn thảo cần chú trọng hoạt động tham vấn doanh nghiệp và các đối tượng chịu tác động trong quá trình dự thảo, thông tin cung cấp cho doanh nghiệp nên bao gồm không chỉ dự thảo văn bản mà còn các tài liệu thuyết minh và giải trình. Quá trình thực thi cam kết cần được theo dõi thường xuyên và cần phổ biến rộng rãi cũng như thiết lập các đầu mối tư vấn hướng dẫn cụ thể, xử lý ngay các bất cập cũng như sửa đổi, điều chỉnh quy định khi cần thiết.

Các hoạt động xây dựng pháp luật thực thi các FTA cần được xem xét mở rộng mục tiêu, xây dựng pháp luật không chỉ để tuân thủ cam kết mà còn để đáp ứng chính nhu cầu nội tại của Việt Nam trong quá trình hội nhập FTA.