Các hoạt động phục vụ thuận lợi hóa thương mại tình hình trong nước

1. Phòng vệ thương mại: Rào cản từ các FTA

Với nhiều FTA được ký kết và thực thi, việc gia tăng các biện pháp phòng vệ thương mại tại nhiều nước, khu vực thị trường xuất khẩu là điều các doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải đối mặt. Bộ Công Thương đã chủ động điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại ảo vệ nền sản xuất nội địa trước áp lực thực thi các cam kết cắt giảm thuế quan theo lộ trình, đảm bảo hiệu quả quá trình hội nhập.

*Còn nhiều thách thức

Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết: Nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu và tăng lợi thế cạnh tranh, Việt Nam đã tham gia 15 Hiệp định Thương mại tự do (FTA). Thế nhưng, đây lại là nguyên nhân tiềm ẩn nguy cơ về rào cản thương mại, nhất là rào cản phòng vệ thương mại. Phòng vệ thương mại là công cụ hạn chế nhập khẩu được Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và các FTA cho phép các thành viên sử dụng trong điều kiện nhất định.

Do vậy, các nước có thể áp dụng biện pháp chống lẩn tránh phòng vệ thương mại khi chứng minh hàng hóa, nguyên liệu từ nước đang bị áp thuế được xuất khẩu, gia công thêm ở một nước thứ ba với giá trị gia tăng không đáng kể. Đáng lưu ý, FTA mang lại tác động tích cực về mở cửa thị trường, đầu tư, công nghệ…nhưng song hành cùng tác động tích cực lại đan xen yếu tố tiêu cực đến nền kinh tế trong nước. Cụ thể, hàng hóa nhập khẩu sẽ gia tăng khi thuế suất giảm dần và về 0%. Còn với doanh nghiệp sản xuất, tác động trước tiên chính là tăng áp lực cạnh tranh ngay tại chính thị trường nội địa.

Hơn nữa, khi Việt Nam có lợi thế tăng cường xuất khẩu, sản phẩm của doanh nghiệp trong nước sẽ có nguy cơ bị đối mặt với nhiều biện pháp phòng vệ thương mại từ thị trường nước ngoài. Trước các tác động của hội nhập, cùng với chính sách bảo hộ của một số thị trường, số lượng vụ việc điều tra phòng vệ thương mại ở cả hai chiều xuất khẩu và nhập khẩu dự báo sẽ gia tăng. Chẳng hạn, xuất khẩu tăng trưởng nhanh cho thấy năng lực sản xuất của doanh nghiệp Việt Nam trong nhiều ngành đã cao hơn, hàng hóa của Việt Nam đã thâm nhập được và có chỗ đứng tại nhiều thị trường thế giới.

Điều này tạo ra áp lực cạnh tranh đối với các ngành sản xuất tại nước nhập khẩu, khiến các ngành sản xuất này có thể phải yêu cầu Chính phủ sử dụng biện pháp phòng vệ thương mại như chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ để bảo vệ doanh nghiệp. Do đó, cùng với việc kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng cao, doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam ngày càng có khả năng trở thành đối tượng bị điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại.

Tính đến hết quý I năm 2022, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã là đối tượng của 212 vụ việc điều tra phòng vệ thương mại của nước ngoài. Trong số đó, các vụ việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại chiếm 25 vụ và ngày càng có xu hướng gia tăng. Nhận định từ các chuyên gia, FTA thế hệ mới dự đoán sẽ tạo bước đột phá về thương mại, mang về thặng dư thương mại lớn trong năm 2022, tạo đà cho tăng trưởng cho giai đoạn tiếp theo.

Thống kê cho thấy, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường có FTA năm 2021 đều tăng trưởng trong bối cảnh dịch COVID-19. Cụ thể như xuất khẩu sang Trung Quốc tăng 15%, Liên minh châu Âu (EU) tăng 14%; Hàn Quốc tăng 15,8%, Ấn Độ tăng 21%, New Zealand tăng 42,5%... Trong khi đó, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa vào Việt Nam năm 2021 đạt 332,25 tỷ USD, tăng 26,5% so với năm 2020. Thực tiễn này thể hiện Việt Nam đang tận dụng hiệu quả các FTA để gia tăng kim ngạch xuất khẩu nhưng cũng gặp không ít áp lực, thách thức từ hàng nhập khẩu lên thị trường nội địa.

*Chủ động ứng phó

Cùng với tiến trình hội nhập, các doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng ngày càng thành thục hơn trong việc ứng phó với các vụ kiện phòng vệ từ nước ngoài tới hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Là doanh nghiệp chuyên xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, Phó Tổng Giám đốc doanh nghiệp Phú Tài cho biết: Việc Hoa Kỳ đã khởi xướng điều tra chống lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại với tủ gỗ nhập khẩu từ Việt Nam tuy  là thông tin ban đầu nhưng doanh nghiệp làm ăn chân chính vẫn bị ảnh hưởng.

Để tránh những thiệt hại, các hồ sơ chứng từ được công ty lưu giữ theo đúng quy định và chuẩn bị kịch bản cụ thể sẵn sàng nếu bị điều tra. Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Nhôm thanh định hình Việt Nam (Hiệp hội Nhôm Việt Nam), thời gian qua, ngành nhôm đã rất tích cực nghiên cứu, vận dụng công cụ phòng vệ thương mại để bảo vệ thị trường trong nước cũng như ứng phó với các vụ điều tra của nước ngoài.

Do đó, sau 2 năm bị tác động bởi dịch COVID-19, doanh nghiệp sản xuất ngành nhôm đều có sự ổn định vững chắc ở thị trường trong nước, chiếm lĩnh được niềm tin của người tiêu dùng. Đến nay, Bộ Công Thương đã khởi xướng điều tra, áp dụng 25 vụ việc phòng vệ thương mại; trong đó, có 16 vụ việc chống bán phá giá, 1 vụ việc chống trợ cấp, 6 vụ việc tự vệ và 2 vụ việc chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại.

Điều này cho thấy Việt Nam đã phát huy vai trò các biện pháp phòng vệ thương mại như một công cụ để bảo đảm môi trường thương mại công bằng nhằm ngăn chặn tác động tiêu cực từ hàng nhập khẩu đến sản xuất trong nước. Nhờ đó, nhiều doanh nghiệp thuộc một số ngành như: đường mía, phân bón, sắt thép, sợi... đã cải thiện đáng kể tình hình sản xuất kinh doanh, thoát khỏi thua lỗ và từng bước ổn định sản xuất.

Tuy nhiên, để tránh hoàn toàn các vụ kiện phòng vệ thương mại là chuyện không thể, bởi phòng vệ thương mại luôn đi kèm với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Vì thế, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với đơn vị liên quan tăng cường năng lực cho doanh nghiệp về phòng vệ thương mại cũng như nhận thức trong quy định pháp lý tại thị trường nước ngoài. Điều này góp phần đảm bảo tăng trưởng xuất nhập khẩu, bảo vệ lợi ích chính đáng của doanh nghiệp và ngành sản xuất trong nước.

2. Ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại

Ngày 22/6, Cục Xúc tiến thương mại đã phối hợp với Alibaba.com tổ chức Hội nghị Ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại với sự tham dự của 200 đơn vị, tổ chức xúc tiến thương mại. Hội nghị được triển khai thực hiện với chủ đề “Hương vị Việt Nam thăng hoa thế giới”, tập trung cho ngành hàng nông sản, thực phẩm và đồ uống, nhằm tạo diễn đàn để các chuyên gia và doanh nghiệp cùng trao đổi các vấn đề về công nghệ, giải pháp khả thi cho xuất khẩu sản phẩm hàng hóa, ứng dụng thành công trong kinh doanh.

Ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà trở thành hướng đi bắt buộc đối với mọi tổ chức, doanh nghiệp để thích ứng và tận dụng những cơ hội mới nhằm duy trì và mở rộng thị trường. Số lượng các công nghệ, nền tảng ứng dụng thương mại điện tử, quản lý sản xuất, quản lý bán hàng đang ngày càng gia tăng. Ngày càng nhiều doanh nghiệp trong nước và quốc tế đã triển khai sâu và rộng trong nhiều năm qua nhằm khai thác các giá trị xuyên thời gian và không biên giới.

Theo đó, Hội nghị tập trung thảo luận hai vấn đề chính, bao gồm: (1) Hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa từng bước lập kế hoạch, thực hiện được kế hoạch chuyển đổi số trên cơ sở các nguồn lực hiện có, thay đổi nhận thức và tư duy về việc tận dụng các công cụ số. Cục Xúc tiến thương mại chính thức khởi động Chương trình hỗ trợ cho 10.000 doanh nghiệp về gói chuyển đổi số trọn gói cho doanh nghiệp; (2) Trong năm 2022, trong khuôn khổ hợp tác với Alibaba.com, Cục Xúc tiến thương mại đã phối hợp với Alibaba.com thiết kế, xây dựng và triển khai “Gian hàng quốc gia Việt Nam - Vietnam Pavilon”. Cục cũng sẽ phối hợp với sàn Aliababa.com thực hiện các chương trình hỗ trợ cho hơn 2.500 doanh nghiệp nhỏ và vừa trang bị thêm những công cụ và xây dựng năng lực, thích ứng với tiến trình phát triển chung, sẵn sàng vượt qua các thách thức.

Hai bên cũng có kế hoạch triển khai các khoá huấn luyện cho hợp tác xã, doanh nghiệp, hộ kinh tế tại các tỉnh, thành trong cả nước nhằm nâng cao tư duy thương mại điện tử B2B của các doanh nghiệp, trực tiếp bán hàng (livestream). Tổ chức các sự kiện đào tạo để nâng cao nhận thức về chuyển đổi số của doanh nghiệp và đào tạo nguồn nhân lực có năng lực trong nghiệp vụ thương mại điện tử.

Giám đốc Trung tâm Ứng dụng công nghệ thông tin xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại cho biết, doanh nghiệp đã có nhận thức rõ ràng về chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại nói riêng và trong hoạt động sản xuất, kinh doanh nói chung. Tuy nhiên, chuyển đổi số vẫn là lĩnh vực mới nên còn nhiều bỡ ngỡ. Thực tế có không ít doanh nghiệp mạnh tay đầu tư cho chuyển đổi số nhưng vẫn chưa thành công. Nguyên do, ngoài hạn chế về hạ tầng, nhân sự, nhận thức chưa đủ của lãnh đạo doanh nghiệp về chuyển đổi số là một yếu tố quan trọng.

Phó Chủ Tịch - Tổng Thư kí Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội cũng chia sẻ thêm, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại thời điểm hiện tại là lựa chọn tối ưu cho mỗi doanh nghiệp nhằm thích nghi với bối cảnh thương mại mới. Thời gian qua chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại xuất khẩu diễn ra hiệu quả và các doanh nghiệp đã quan tâm và đầu tư cho phương tiện và mô hình chuyển đổi số, các cơ quan quản lý nhà nước đã tạo môi trường pháp lý thông thoáng.

Đặc biệt, Cục Xúc tiến thương mại đã chú trọng đào tạo kỹ năng về chuyển đổi số cho doanh nghiệp và cải cách thủ tục hành chính, thuế nhập khẩu… tạo tiền đề cho công tác xúc tiến thương mại xuất khẩu trên môi trường số ngày càng hiệu quả. Các doanh nghiệp nên chuyển đổi số các hoạt động xuất khẩu gắn với từng thị trường cụ thể và thị trường truyền thống... tham gia tích cực các sàn thương mại điện tử như Alibaba.com, đầu tư nguồn nhân lực chất lượng về công nghệ thông tin, nhân sự sale, marketing, giỏi ngoại ngữ để đáp ứng công việc thương mại điện tử xuyên biên giới.

Phát biểu tại hội nghị, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cho biết, Hoạt động xúc tiến thương mại số đang không ngừng được đẩy mạnh, tăng cường và đổi mới nhằm thích ứng linh hoạt với tình hình mới, góp phần hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh và xúc tiến xuất khẩu. Cục Xúc tiến thương mại luôn tích cực, nhanh chóng và sáng tạo nhằm ứng dụng thực hiện các mô hình xúc tiến thương mại trực tuyến và Hybrid (trực tiếp kết hợp trực tuyến) tại Việt Nam.

Trong suốt hai năm qua Cục xúc tiến thương mại đã linh hoạt ứng dụng công nghệ thông tin trong triển khai hàng ngàn hoạt động xúc tiến thương mại trực tuyến. Hỗ chợ hàng trăm doanh nghiệp tham gia hội chợ, triển lãm trên môi trường số để giới thiệu sản phẩm trong bối cảnh các hoạt động xúc tiến thương mại trực tiếp không thực hiện được. Lãnh đạo Cục Xúc tiến thương mại cũng, cho hay, Bộ Công Thương đã giao Cục Xúc tiến thương mại dự thảo, trình và được Chính phủ ban hành Quyết định số 1968/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động xúc tiến thương mại giai đoạn 2021-2030 (quyết định 1968).

Trong quyết định 1968 có dự kiến kiến trúc tổng thể về kế hoạch thực hiện, bao gồm 3 trụ cột chính: Nền tảng hỗ trợ triển lãm trên môi trường thực tế ảo, giúp doanh nghiệp tổ chức quản lý và tổ chức triển lãm trên môi trường thực tế ảo miễn phí; hệ thống cơ sở dữ liệu về xúc tiến thương mại dùng chung cho cả nước; kết nối thông minh trên cơ sở hệ thống dữ liệu đã xây dựng, ở đó doanh nghiệp tham gia hệ sinh thái có thể kết nối với đối tác tự động.

3. Phòng vệ thương mại: Ứng phó rào cản thương mại từ Ấn Độ

Ấn Độ là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam, đồng thời cũng là quốc gia thường xuyên tiến hành các vụ việc phòng vệ thương mại đối với hàng hóa của nước ta.

Siết chặt phòng vệ thương mại

Theo thống kê của Tổ chức Thương mại thế giới, Ấn Độ là quốc gia tiến hành điều tra và áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại nhiều nhất trên thế giới. Đối với Việt Nam, Ấn Độ đã khởi xướng điều tra 28 vụ việc phòng vệ thương mại . Trong năm 2021, Ấn Độ khởi xướng điều tra 1 vụ việc và nhiều lần ra quyết định không áp thuế với một số vụ việc chống bán phá giá đối với hàng hóa của Việt Nam. Các mặt hàng bị Ấn Độ điều tra tương đối đa dạng bao gồm: thép, đồng, ván sợi…

Cục trưởng Cục phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) - cho biết, do kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam tăng rất nhanh thời gian qua khiến một số mặt hàng đã tạo sức ép cạnh tranh đáng kể tại thị trường Ấn Độ dẫn đến nguy cơ cao hơn phải đối diện với các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại. Các mặt hàng có tăng trưởng xuất khẩu nhanh, dù kim ngạch lớn hay nhỏ có thể trở thành mục tiêu bị điều tra phòng vệ thương mại nếu ngành sản xuất nội địa của Ấn Độ cho rằng hàng nhập khẩu gây thiệt hại nghiêm trọng cho họ. “Ngoài ra, các doanh nghiệp đã thoát khỏi một vụ việc phòng vệ thương mại cũng có thể trở thành mục tiêu của một cuộc điều tra mới nhằm đảm bảo hiệu quả của các biện pháp trước đây. Vì vậy, các sản phẩm đã bị điều tra, áp dụng một trong các biện pháp phòng vệ thương mại vẫn có thể tiếp tục bị điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại khác” .

Nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo, việc bị thị trường Ấn Độ siết chặt phòng vệ thương mại đang tạo ra những thách thức đáng kể cho các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ; làm kìm hãm gia tăng xuất khẩu hàng hóa. Mặt khác, việc theo đuổi các vụ kiện thương mại trong thời gian dài làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự ổn định trong sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam. Không chỉ thế, ngay khi vụ việc phòng vệ thương mại được khởi xướng, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đã phải đối mặt với việc đảo lộn và thay đổi kế hoạch đầu tư sản xuất, kinh doanh, chiến lược mặt hàng.

Chủ động nắm tình hình

Thực tế cho thấy, xu thế bảo hộ đang gia tăng, nhiều thành viên Tổ chức Thương mại thế giới cũng gia tăng bảo hộ bằng cách tăng cường sử dụng các biện pháp tiêu chuẩn kỹ thuật, phòng vệ thương mại như chống bán phá giá, chống trợ cấp, tự vệ để bảo vệ ngành sản xuất trong nước trước áp lực gia tăng của hàng nhập khẩu. Đặc biệt, một số nước có xu hướng thay đổi các thông lệ điều tra như tự khởi xướng điều tra, thay đổi phương pháp tính toán, thay đổi quy trình điều tra để bảo hộ ở mức cao cho các ngành sản xuất trong nước, dẫn tới nhiều diễn biến khó lường.

Một số ngành, doanh nghiệp trong nước đã xác định được việc điều tra phòng vệ thương mại là hoạt động bình thường trong thương mại quốc tế và đã chủ động trong việc xử lý, ứng phó. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế vẫn lo ngại, vì đa số các doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp vừa và nhỏ, hiểu biết về phòng vệ thương mại chưa sâu nên vẫn còn bị động khi trở thành đối tượng bị điều tra. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp không hiểu rõ các công việc cần thực hiện trong khi yêu cầu của cơ quan điều tra nước ngoài rất chặt chẽ về trình tự thời gian, thủ tục, các thông tin phải cung cấp. Vì thế, khi các doanh nghiệp không đáp ứng đúng yêu cầu của cơ quan điều tra sẽ có khả năng cao nhận được kết quả bất lợi, ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất khẩu. Đặc biệt, việc bị áp thuế chống bán phá giá cao sẽ làm suy giảm lợi thế cạnh tranh, mất một phần hoặc toàn bộ thị trường xuất khẩu Ấn Độ vào tay các đối thủ khác.

Trước các thách thức đang hiện hữu, các doanh nghiệp Việt Nam cần chú ý theo dõi biến động về giá và lượng xuất khẩu của mặt hàng mà xuất khẩu sang Ấn Độ để có đánh giá kịp thời. Trong đó, những mặt hàng có giá xuất khẩu cạnh tranh, lượng xuất khẩu tăng nhanh sẽ có nguy cơ bị điều tra phòng vệ thương mại cao hơn. “Doanh nghiệp cũng có thể thông qua đối tác nhập khẩu tại Ấn Độ để nắm tình hình và dự báo trước khả năng bị điều tra phòng vệ thương mại” .

Cục trưởng Cục phòng vệ thương mại cho biết, Bộ Công Thương luôn chủ động hỗ trợ, hướng dẫn kịp thời cho doanh nghiệp ứng phó các vụ kiện phòng vệ thương mại từ nước ngoài. Bộ đang triển khai cung cấp danh sách cảnh báo sản phẩm có nguy cơ bị điều tra phòng vệ thương mại, điều tra lẩn tránh thuế đăng tải định kỳ hàng quý trên trang thông tin điện tử (http://pvtm.gov.vn/) để doanh nghiệp có sự chuẩn bị tốt hơn khi xây dựng các phương án sản xuất, kinh doanh.

4. Không thu thuế bảo vệ môi trường đối với hàng do cơ sở sản xuất trực tiếp xuất khẩu

Bộ Tài chính cho biết, Quốc hội đã thống nhất không thu thuế bảo vệ môi trường đối với hàng hóa do cơ sở sản xuất trực tiếp xuất khẩu hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh để xuất khẩu (XK). Theo Bộ Tài chính, thuế bảo vệ môi trường là loại thuế gián thu, thu vào sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường. Về nguyên tắc, các hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế là những hàng hóa được sản xuất, NK khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường tại Việt Nam. Do đó, Luật Thuế bảo vệ môi trường không quy định miễn, giảm thuế mà quy định các trường hợp không chịu thuế bảo vệ môi trường.

Theo đó, khoản 2 Điều 4 Luật Thuế bảo vệ môi trường quy định, hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế sẽ không chịu thuế bảo vệ môi trường trong trường hợp hàng hóa vận chuyển quá cảnh hoặc chuyển khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam theo quy định của pháp luật, bao gồm hàng hóa được vận chuyển từ nước XK đến nước NK qua cửa khẩu Việt Nam nhưng không làm thủ tục NK vào Việt Nam và không làm thủ tục XK ra khỏi Việt Nam; hàng hóa quá cảnh qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam trên cơ sở Hiệp định ký kết giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ nước ngoài hoặc thỏa thuận giữa cơ quan, người đại diện được Chính phủ Việt Nam và Chính phủ nước ngoài ủy quyền theo quy định của pháp luật.

Hàng hóa tạm nhập tái xuất trong thời hạn theo quy định của pháp luật; hàng hóa do cơ sở sản xuất trực tiếp XK hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh XK để xuất khẩu cũng thuộc đối tượng không chịu thuế bảo vệ môi trường, trừ trường hợp tổ chức, hộ gia đình, cá nhân mua hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường để XK. Việc quy định trường hợp tổ chức, hộ gia đình, cá nhân mua hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường để XK vẫn phải nộp thuế bảo vệ môi trường nhằm tránh hiện tượng trốn thuế do tổ chức, hộ gia đình, cá nhân mua hàng hóa lợi dụng lập chứng từ giả thu mua hàng hóa để XK; đồng thời cũng đảm bảo thống nhất với quy định của các chính sách thuế khác.

Bộ Tài chính cho biết, khi xây dựng Luật thuế bảo vệ môi trường, có ý kiến đề nghị không thu thuế bảo vệ môi trường đối với trường hợp nêu trên. Tuy nhiên, Quốc hội đã thống nhất chỉ không thu thuế bảo vệ môi trường đối với hàng hóa do cơ sở sản xuất trực tiếp XK hoặc ủy thác cho cơ sở kinh doanh để XK; đối với hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường do tổ chức, hộ gia đình, cá nhân mua để XK thì vẫn phải nộp thuế bảo vệ môi trường. Hiện nay, Bộ Tài chính đang tiến hành rà soát, đánh giá và đề xuất sửa đổi Luật Thuế bảo vệ môi trường. Bộ Tài chính sẽ tổng hợp các kiến nghị để nghiên cứu, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định khi sửa đổi Luật Thuế bảo vệ môi trường.

5. Không phải chịu thuế nếu cho mượn hàng và không nhập về Việt Nam

Theo quy định, nếu sau khi mua hàng sử dụng tại nước ngoài và không nhập khẩu về Việt Nam thì sẽ không phát sinh nghĩa vụ về thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng đó. Doanh nghiệp BX Shinsei Việt Nam thắc mắc liên quan đến thuế đối với mặt hàng của doanh nghiệp nội địa mua khuôn của doanh nghiệp nước ngoài, sau đó để cho doanh nghiệp nước ngoài mượn và không nhập mặt hàng đó về Việt Nam.

Về vấn đề này, theo Tổng cục Hải quan, Điều 2 Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu quy định rõ về đối tượng chịu thuế. Trong đó, quy định: “Hàng hóa xuất nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam; hàng hóa xuất khẩu từ thị trường trong nước vào khu phi thuế quan, hàng hóa nhập khẩu từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước; hàng hóa xuất nhập khẩu tại chỗ và hàng hóa xuất nhập khẩu của doanh nghiệp thực hiện quyền xuất nhập khẩu, quyền phân phối”. Tại Điều 3 Luật Thuế giá trị gia tăng cũng quy định: “Hàng hóa, dịch vụ sử dụng cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam là đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng”.